زیتـوده و ترسیب کربن گونه های مختلف صـنوبر کاشته شده در ایستگاه تحقیقات صنوبر بلداجی

اندوخته شدن کربن در زیتوده گیاهی ساده ترین و به لحاظ اقتصادی عملی ترین راهکار برای کاهش دی اکسید کربن اتمسفری است. این پایان نامه با هدف مقایسه توان ذخیره کربن درخت و خاک و نیز روابط آلومتری چهار گونه صنوبر شامل (populus alba و p.nigra و دو گونه هیبرید p. alba × euphratica و p. euphratica × alba که از این پس در تمام این پایان نامه، هیبرید ها نیز گونه خوانده خواهند شد) کاشته شده در ایستگاه تحقیقات صنوبر بلداجی واقع در استان چهارمحال و بختیاری انجام شده است. نمونه برداری از درختان به صورت تصادفی به تعداد 10 اصله درخت برای هر گونه (مجموعا 40 اصله) انجام شد. مشخصات این درختان شامل قطر برابر سینه، ارتفاع و قطر تاج، اندازه گیری و سپس درختان قطع و تمامی اعضای آنها به آزمایشگاه منتقل، تفکیک، خشک و توزین گردیدند. در هر بلوک، پنج پروفیل خاک نیز با عمق 50 سانتی-متر حفر گردید. نمونه برداری و اندازه گیری کربن آلی خاک در سه عمق 15-0، 30-15، 50-30 سانتی متری انجام گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که گونه p.nigra از نظر توانایی ذخیره کربن بر سه گونه دیگر ارجحیت دارد. توان ذخیره کربن در گونهp.alba ×euphratica نیز بالا ارزیابی گردید ولی گونه p.euphratica ×alba، کمترین میزان اندوخته کربن را به خود اختصاص داد و این توان کم در همه اندام های آن مشاهده گردید. ضمن اینکه این چهار گونه از نظر توان ترسیب کربن در خاک اختلاف آماری معنیداری را نشان ندادند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که روابط آلومتری قوی برای برآورد میزان اندوخته کربن همه قسمت های درخت در هر یک از گونه ها قابل ایجاد است. در گونه های p. alba و p. alba × euphratica به ترتیب، متغیر مستقل قطر برابر سینه، در مقابل تمام متغیر های وابسته (با ضریب تبیین 95/0) و تنه اصلی درمقابل پوست تنه اصلی (با ضریب تبیین 86/0)، مدل هایی با دقت بسیار خوب را ارائه دادند؛ ولی در برابر سایر متغیر های وابسته، مدل هایی با دقت متوسط ارائه نمودند. این درحالی است که در گونه های p. nigra و p. euphratica × alba ، متغیر مستقل قطر برابر سینه، به هیچ وجه روابط خوبی به دلیل چندشاخگی تنه اصلی با ارتفاع برابر سینه ارائه نداد؛ اما برای این دو گونه، معادلاتی قوی در برآورد میزان اندوخته کربن برای همه قسمت های مختلف درخت به ویژه قسمت های چوبی بر اساس قطر تاج (با ضریب تبیین 88/0) به دست آمد.